Overdracht van uw onderneming: bent u er klaar voor?
We laten Filip De Clercq aan het woord, als zaakvoerder van Fildor Corporate Finance en auteur van het boek "Je familiebedrijf overdragen".
Denkt u aan de overdracht van uw onderneming? De visie van een adviseur:
Als bedrijfsleider van een onderneming komt er een moment waarop wordt nagedacht over de nabije of verre toekomst van de onderneming, naar de volgende generatie, naar externe partijen. FinFactor laat Filip De Clercq van Fildor Corporate FinFace aan het woord, die al jarenlang ondernemers begeleidt in de overdracht van hun onderneming, we lichten een tipje van de sluier op in dit artikel.
De voorbije zomer zag ik in een TED-LinkedIn groep met meer dan 1 miljoen leden een post voorbijkomen over leeftijd. Een internationale marketeer schreef het volgende:
"Als je 60 wordt dan elimineert je werkomgeving jou, het maakt niet uit hoe succesvol je was in je carrière, je wordt terug een doodgewone mens. De erkenning en het aanzien die jouw ervaring en kennis in je functie je gaven vallen allemaal weg. Als je 70 wordt elimineert de maatschappij jou geleidelijk, de vrienden en collega’s die je vroeger ontmoette op je werk en omgeving verminderen en niemand herkent je nog op je vroegere werkplek of omwille van je vroegere functie en job. Als je 80 wordt elimineert je familie je langzaam. Zelfs al heb je veel kinderen en kleinkinderen. Ze komen minder vaak langs want ze hebben het druk in hun eigen leven. Als je 90 wordt elimineert de wereld jou. De mensen uit je omgeving die je referentiekader vormden zijn voorgoed vertrokken en je weet dat dit ook jouw pad wordt. Ouder worden voelt ongemakkelijk, maar vecht er niet tegen, probeer het te aanvaarden, zo kwaliteitsvol mogelijk in te vullen en maak er het beste van."
Ook eigenaars van familiebedrijven ondergaan dit proces maar zij moeten bijkomend zelf beslissen wanneer zij hun functie en hun familiebedrijf overdragen of verkopen en loslaten.
Wanneer moet ik mijn familiebedrijf overdragen of verkopen?
In mijn boek “Je familiebedrijf overdragen”, waarin ik mijn ervaringen van meerdere jaren als overnamebegeleider van familiebedrijven heb neergeschreven, ben ik tot de conclusie gekomen dat ondernemers en eigenaars van familiebedrijven meerdere leeftijden hebben die bepalen wanneer zij best hun familiebedrijf loslaten. Het is de unieke mix en interactie van die leeftijden die het ideale moment bepalen om een familiebedrijf over te dragen of te verkopen.
De meest objectieve leeftijd om een bedrijf over te dragen is de kalenderleeftijd.
De tweede leeftijd is de biologische leeftijd.
Elke ondernemer heeft als mens een unieke biologische constitutie van zijn of haar lichaam. In functie van die lichaamseigen samenstelling en het gebruik hiervan wordt de biologische leeftijd bepaald. Artsen kunnen de biologische leeftijd door metingen indicatief bepalen. Toch is leeftijd voor elke ondernemer verschillend.
De derde leeftijd is de mentale leeftijd.
Ondernemers en familiale bedrijfsleiders staan permanent onder mentale druk. Ondernemen is dagelijks met je totale vermogen en je ganse lichaam persoonlijke en bedrijfsrisico’s nemen.
De vierde leeftijd voor de ondernemer is zijn of haar ondernemersleeftijd.
Ondernemingen moeten permanent transformeren om te overleven. Geen enkele business of model is eeuwigdurend en de levenscycli van bedrijven worden alsmaar korter en korter.
Deze vier leeftijden, in combinatie met de karakteristieken van het gezin en het aandeelhouderschap bepalen het moment om een familiebedrijf over te dragen, te laten leiden door een derde of te verkopen. Het overdragen of verkopen van een familiebedrijf is een proces en maatwerk dat goed kan worden gestuurd door de bedrijfsleider, in overleg met adviseurs en een professionele overnamebegeleider.
Wanneer moet ik beginnen aan mijn bedrijfsoverdracht?
In mijn boek “je familiebedrijf overdragen” heb ik een parallel getrokken tussen een familiaal bedrijf en het koningshuis in Groot-Brittannië. 70 jaar lang zat de koningin als bedrijfsleidster op de troon en reeds van bij haar aantreden was een scenario beschikbaar voor haar opvolging. Dit was er in het belang van de continuïteit van het land en van het koningshuis. Uiteraard is dit scenario tussentijds permanent geactualiseerd en aangepast aan de nieuwe familiale situatie en de wereldomgeving. In 1952 kon men nog niet voorzien hoe de wereld er in 2022 zou uitzien.
Bedrijfsleiders van familiebedrijven moeten gelukkig niet wachten op hun dood om hun familiebedrijf over te dragen of te verkopen. Zij kunnen dit meestal zelf organiseren en meemaken. Ervaring toont dat bedrijfsleiders van familiebedrijven die hun bedrijf permanent klaarzetten voor overdracht binnen de familie of voor verkoop aan derden niet alleen de beste prijs behalen bij verkoop maar ook met het grootste succes overdragen. Bedrijfsleiders die zich in de loop van deze jaren al een “overdrachtsmodus” eigen hebben gemaakt kunnen ook veel gemakkelijker loslaten en overdragen.
Hoelang duurt een traject van bedrijfsoverdracht of verkoop aan derden?
De meeste familiebedrijven zijn niet beursgenoteerd waardoor bij een verkoop van aandelen, zowel kandidaat-kopers moeten worden gezocht, markt gemaakt, de waarde bepaald en boekhoudkundige controles doorgevoerd. Ook de overeenkomsten tussen koper en verkoper zijn geen eenvoudige beursborderellen maar paginalange contracten waar meerdere weken van onderhandelingen aan vooraf gaan.
Mijn ervaring leert dat verkoopprocessen van familiebedrijven doorlooptijden tussen 6 maand en 6 jaar hebben, afhankelijk van de financiële gezondheid en structuur van het bedrijf, de prijsverwachtingen van de verkopers, de financiële markten en de algemene bedrijfseconomische omgeving. Sommige familiale bedrijven zijn niet juist of niet optimaal gestructureerd en de herstructurering vraagt tijd. Dit kan snel een paar jaar duren.
Familiale bedrijven vormen voor de meeste families ook het grootste vermogensbestanddeel en het bedrijf is meestal de belangrijkste bron van inkomsten. Hierover beslissen vraagt (veel) tijd.
Het ideale moment om je familiebedrijf over te dragen of te verkopen kan je niet op voorhand vastleggen omdat je de bedrijfseconomische en financiële markten enkel kan ondergaan. Daarom doe je er als bedrijfsleider en eigenaar van een familiebedrijf goed aan om met de juiste adviseurs het familiaal bedrijf permanent verkoop klaar te houden. Hierdoor kan je sneller inspelen op de diverse elementen die een grote impact hebben op het belangrijkste deel van je vermogen. Veel leesplezier met mijn praktijkverhalen en adviezen in ‘Je familiebedrijf overdragen’.
